قرارداد یا پروتکل در شبکه های رایانه ای به مجموعه قوانینی اطلاق میگردد که نحوه ارتباطات را قانونمند می سازد. نقش پروتکل در کامپیوتر نظیر نقش زبان برای انسان است. برای مطالعه یک کتاب نوشته شده به فارسی می بایست خواننده شناخت مناسبی از زبان فارسی را داشته باشد. به منظور ارتباط موفقیت آمیز دو دستگاه در شبکه نیز باید هر دو دستگاه از یک پروتکل مشابه استفاده کنند.

در علوم رایانه و ارتباطات، پروتکل عبارت است از استاندارد یا قراردادی که برای ارتباط میان دو ند برقرار میشود پروتکل اتصال بین دو ند، انتقال داده بین آن دو و تبادلات میان آنها را ممکن کرده و آن را کنترل میکند. پروتکل در ساده ترین حالت می تواند به عنوان قوانین اداره منطق، ترکیب و همزمانی ارتباطات در نظر گرفته شود. پروتکل ها ممکن  است در سخت افزار یا نرم افزار یا ترکیبی از این دو پیاده سازی شوند. پروتکل در پایین ترین سطح رفتار اتصال سخت افزاری را تعریف می کند. معنی لغوی پروتکل مجموعه قوانین است.

از آن جا که پروتکل ها در کارکرد و پیچیدگی بسیار متفاوتند و انواع زیادی دارند، بیان کردن تعریف یا توصیفی عام در مورد آنها دشوار است. بیشتر پروتکل ها یک یا چند مورد از ویژگیهای زیر را دارا هستند:

• شناسایی بستر فیزیکی اتصال (سیمی یا بیسیم) و یا تشخیص وجود نقطه مقصد یا ند مقصد
• توافق مراوده اتصال )هندشیکینگ(
• مذاکره در مورد ویژگیهای مختلف اتصال
• شروع کردن و پایان دادن به پیامهای رد و بدل شده و فراهم کردن نیاز ناشی از آن
• پایان دادن به جلسه گفتگو و یا اتصال
• قالب بندی پیامها
• اصلاح پیامهای دریافتی ناقص یا بدقالب بندی شده )تصحیح خطا)
• فهمیدن قطع ناگهانی ارتباط و یا اتصال
• رمزنگاری داده ها
• فشرده سازی داده ها

• قبلی
• بعدی